Początki Zakładu Biomechaniki to lata 60. XX wieku. Pierwszym kierownikiem Zakładu był Tadeusz Marciniak (1961–1965). Jego doktorant, Tadeusz Bober, przejął kierownictwo w 1966 r. W kolejnych latach jednostką kierowali Marian Golema (1972 –1975) i Antoni Kaczyński (1975–1981). W 1981 r. Zakład został przemianowany na Katedrę (kierownik T. Bobera) z dwoma samodzielnymi zakładami: Zakładem Biomechaniki (T. Bober) oraz Zakładem Biofizycznych Podstaw Motoryki (Stefan Kornecki). W 2002 r. kierownictwo Katedry przejęła Alicja Rutkowska-Kucharska. Katedra składała się wówczas z Zakładu Biomechaniki (Jerzy Zawadzki), Zakładu Biofizyki (Adam Siemieński) oraz Pracowni Analiz Biomechanicznych (Bogdan Pietraszewski). Od 2018 r. Katedrą Biomechaniki kieruje Bogdan Pietraszewski. W 2020 r. Katedra została zreorganizowana na Zakład Biomechaniki, w którym zatrudnionych jest 6 samodzielnych pracowników naukowych.
Skład osobowy Zakładu tworzyli (w porządku chronologicznym): Leopold Piętka, Halina Goszko, Filip Issel, Tadeusz Biernacki, Kornelia Kulig, Jerzy Zawadzki, Zbigniew Nowacki, Adam Siemieński, Marek Trzciński, Wanda Mularczyk, Bogdan Pietraszewski, Alicja Dziuba, Alicja Janura (Kebel), Emilia Szczerban, Anna Piotrowska, Agnieszka Szpala, Sławomir Winiarski, Alicja Rutkowska-Kucharska, Artur Struzik i Ziemowit Bańkosz. W badaniach naukowych od strony technicznej wspierali ich m.in. Teresa Horyd, Roman Padula, Jerzy Kebel i Sebastian Jaroszczuk.
Udział biomechaniki w programach nauczania był stopniowo zwiększany i w efekcie jako stała się ona samodzielnym przedmiot nauczania. W 1983 r. Zakład wydawał własne skrypty, a w 2001 r. ukazał się podręcznik autorstwa T. Bobera i J. Zawadzkiego. W tym czasie wzbogacało się także wyposażenie pracowni w sprzęt badawczy o przeznaczeniu dydaktycznym i naukowym.
Tematyka badawcza Zakładu Biomechaniki skupiała się na badaniach techniki sportowej, kryteriach skuteczności techniki ruchu, pomiarach siły reakcji podłoża, np. w odbiciu i lądowaniu w skoku, badaniach koordynacji ruchów, procesu utrzymania równowagi jako szczególnego przejawu koordynacji ruchowej, mechaniki mięśni ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania energii sprężystości w ruchach człowieka (badania dynamometryczne i elektromiograficzne). Utworzenie certyfikowanej Pracowni Analiz Biomechanicznych otworzyło możliwość przeprowadzania analiz kompleksowych z wykorzystaniem systemów optoelektronicznych. Pracownicy Zakładu są autorami kilku patentów. T. Bober jest współautorem urządzenia do testowania zdolności koordynacyjnych, zwanego miernikiem uchybu ruchów programowanych, oraz urządzenia do pomiaru i rejestracji parametrów fizycznych mięśni kończyn ludzkich, a J. Zawadzki – urządzenia do pomiaru cech motorycznych kończyn ludzkich w statyce oraz w dynamice. W projekcie
A. Dziuby zaprojektowano mechaniczne siodło (BABS) uzupełniające hipoterapię stosowaną w rehabilitacji MPDz. Projekt powstał przy współpracy z Brunel University, West London i wsparciu British Council.
Obecnie w Zakładzie realizowanych jest kilka tematów badawczych, m.in. (1) Koordynacja aktywności elektrycznej mięśni antagonistycznych, (2) Wpływ obciążeń na charakterystyki biomechaniczne układu ruchu człowieka, (3) Biomechaniczne badania lokomocji osób o różnym poziomie sprawności ruchowej, (4) Parametry kinematyczne uderzeń topspinowych oraz ocena ich zróżnicowania w tenisie stołowym.
Pracownicy Zakładu uzyskali wiele awansów naukowych, w tym 3 tytuły profesora (T. Bober 1990, M. Golema 1990, S. Kornecki 1993), 11 habilitacji (T. Bober 1973, M. Golema 1976, S. Kornecki 1987, A. Rutkowska-Kucharska 1999, J. Zawadzki 2007, A. Siemieński 2013, A. Dziuba-Słonina 2014, B. Pietraszewski 2016, A. Szpala 2018, S. Winiarski 2018, A. Struzik 2018) oraz przeprowadzono ponad 60 postępowań o nadanie stopnia doktora. Z Wrocławia wyszła także inicjatywa organizowania ogólnopolskiej Szkoły Biomechaniki (Szkoła Biomechaniki i Nauczania Techniki Sportowej we współpracy z Bogdanem Czabańskim), która od 2002 r. przerodziła się w cykliczną międzynarodową konferencję Biomechanics pod patronatem Polskiego Towarzystwa Biomechaniki. W ramach Dolnośląskiego Festiwalu Nauki Zakład prowadzi warsztaty dla młodzieży szkolnej, zajęcia dla młodych studentów na Uniwersytecie Dzieci, współpracuje z Polskim Związkiem Tenisa Stołowego i Dolnośląskim Związkiem Tenisa Stołowego. W ramach Zakładu funkcjonują 3 studenckie koła naukowe: SKN „Kangur” (opiekun: A. Struzik), SKN „Akson” (opiekun: A. Szpala) oraz SKN „Kinesis” (opiekun: S. Winiarski).
Opracowanie: dr hab. Bogdan Pietraszewski, prof. AWF